طب سنتی ایران فراتر از دانش منطقه ای است

معاون طب سنتي وزارت بهداشت در نشست خبري كه به مناسبت هفته دولت برگزار شد، به تشريح مهم‌ترين برنامه‌ها و دستاوردها و اقدامات اين معاونت و پاسخ به پرسش‌هاي خبرنگاران درباره مسائل طب سنتي پرداخت.  

به گزارش روابط عمومي معاونت طب سنتي، دكتر «محمود خدادوست»، معاون طب سنتي، گفت: تعريف سازمان بهداشت جهاني از طب سنتي، دربرگيرنده طب بومي و دانش مردمي نسبت به طب هر منطقه است؛ اما طب سنتي ايران فراتر از دانش منطقه‌اي است، قدمت چندهزار ساله دارد و مكتب طبي ما مكتبي است با منابع طبي و معتبر كه به دور از هر تعارف و اغراق، در دنيا هم شناخته شده است.

خدادوست با اشاره به رونمايي از تنديس ابن سينا در تالار مشاهير برج ميلاد در آستانه تولد ابن سينا و روز پزشك، ادامه داد: كتاب قانون بيش از 500 سال در دانشكده‌هاي پزشكي اروپا به عنوان مرجع دروس پزشكي تدريس مي‌شد؛ اما جامعه پزشكي ما توسعه و ورود طب سنتي را در نظام سلامت برنمي‌تابد؛ چراكه پزشكان از قابليت‌ها و توانمندي‌هاي آن آگاه نبوده و تصور مي‌كنند طب سنتي يعني بازگشت به عقب.

وي دلايل سازمان بهداشت جهاني براي استفاده از ظرفيت دانش بومي كشورهاي عضو در حوزه طب، براي ارتقاي سلامت مردم را چنين برشمرد: 1) طب سنتي هر كشور ريشه در فرهنگ و باور مردم دارد و به همين دليل براي مردم مقبول‌تر است و قابليت پذيرش بيشتري دارد. 2) طب‌هاي سنتي و مكمل نگاه كل‌نگر دارند و انسان را به عنوان يك سيستم كل مي‌پذيرند، درحالي‌كه طب رايج جزءنگر است. 3) دسترسي به خدمات طب سنتي، هم راحت‌تر و هم ارزان‌تر است.

تشكيل شوراي سياست‌گذاري طب سنتي؛ مهم‌ترين اقدام انجام شده در سال گذشته

معاون طب سنتي در بخش ديگر سخنان خود به اقدامات مهم انجام شده در حوزه طب سنتي اشاره كرد و گفت: در سال گذشته، تشكيل شوراي سياست‌گذاري طب سنتي اقدام مهمي بود كه توسط وزير بهداشت، به رياست خود ايشان و با حضور افراد شاخصي چون دكتر علي‌اكبر ولايتي، رئيس كميته فرهنگ و تمدن ايران و اسلام شوراي عالي انقلاب فرهنگي و ‌دكتر محمدحسن عصاره، رئيس ستاد توسعه علوم و فناوري گياهان دارويي و طب سنتي معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري، انجام گرفت و آنچه در اين شورا به تصويب برسد،‌ به تمام معاونت‌ها ابلاغ شده و رؤساي دانشگاه‌ها موظف به اجراي آن‌ها هستند.

وي درباره مهم‌ترين مصوبات اين شورا گفت: ايجاد دانشكده طب سنتي در 10 دانشگاه كلان منطقه‌اي، اضافه شدن دو واحد درسي آشنايي با اصول و مباني طب سنتي در برنامه آموزشي تمام گروه‌هاي پزشكي، ادغام طب سنتي در نظام سلامت و شبكه بهداشت و درمان كشور و در نظر گرفتن امتياز ويژه براي همايش‌هاي مشمول بازآموزي پزشكان كه داراي پنل تخصصي طب سنتي باشند، از مهم‌ترين مصوبات شوراي سياست‌گذاري طب سنتي هستند.

خدادوست لازمه ادغام طب سنتي در نظام سلامت و شبكه بهداشت و درمان كشور را آشنايي تمام دست‌اندركاران نظام سلامت با قابليت‌ها و توانمندي‌هاي طب سنتي دانست و برگزاري نشست‌هايي با كارشناسان معاونت بهداشتي و تدوين بسته‌هاي آموزشي ويژه بهورزان، كارشناسان و پزشكان مراكز بهداشتي‌درماني و پزشكان خانواده را يكي از اقداماتي برشمرد كه در راستاي ادغام طب سنتي در نظام سلامت و شبكه بهداشت و درمان كشور صورت گرفته و پس از تعيين پارامترها توسط معاونت بهداشتي، در  10 شهرستان به صورت آزمايشي اجرا و بسته‌هاي تهيه شده، آموزش داده خواهد شد.

وي با بيان اينكه "معاونت طب سنتي متولي ارائه برنامه‌ها و سياست‌گذاري‌هايي است كه در حوزه طب سنتي مي‌شود"، افزود: تا سال گذشته، بازوي اجرايي در دانشگاه‌هاي علوم پزشكي نداشتيم؛ ولي از سال گذشته، تشكيل اداره تعالي و توسعه طب سنتي در دانشگاه‌ها با پيش‌بيني 5 تا 12 كارشناس براي آن‌ها تصويب شد كه از ابتداي سال جاري در حال شكل‌گيري هستند كه وظيفه اين ادارات، پيگيري سياست‌هاي تعيين شده توسط معاونت خواهد بود؛ علاوه‌براين، در شاخص‌هاي ارزيابي سالانه دانشگاه‌ها توسط وزارت بهداشت نيز شاخص‌هاي طب سنتي نيز اضافه شده و دانشگاه‌ها موظفند برنامه راهبردي و عملياتي براي توسعه طب سنتي داشته باشند.

خدادوست تبديل دوره دكتراي تخصصي(Ph.D) طب سنتي به دستياري(رزيدنتي) طب سنتي را به عنوان ديگر اقدام در دست اجراي معاونت طب سنتي برشمرد و گفت: برنامه درسي براي دستياري طب سنتي تهيه شده و هم‌اكنون در كميسيون تدوين دبيرخانه شوراي تخصصي وزارت بهداشت در دست بررسي بوده و تأكيد وزير بهداشت بر اين است كه در دفترچه دستياري سال 1395 قرار گيرد.

استفاده از ظرفيت پزشكان عمومي كشور براي ارائه خدمات طب سنتي

معاون طب سنتي سپس به سلامتكده‌هاي طب سنتي پرداخت و گفت: احداث 20 سلامتكده طب سنتي با معماري سنتي و اسلامي‌ايراني،‌ ديگر مصوبه شوراي سياست‌گذاري طب سنتي در ابتداي سال جاري است كه نقشه آن در حال طراحي بوده و قرار است با متراژ حدود 1200 متر، در 20 دانشگاه علوم پزشكي كشور كه 17 دانشگاه رشته محل مصوب طب سنتي دارند و 3 دانشگاه ديگر در آينده بايد مجوز رشته محل بگيرند، ايجاد شوند.

وي افزود: هم‌اكنون 10 سلامتكده در كشور به طور مستقل داريم و 19 محل نيز براي ارائه خدمات طب سنتي در كنار طب رايج از جمله در بيمارستان‌هاي امام‌خميني(ره) تهران و امام رضا(ع) در مشهد، مشغول به فعاليت هستند.

خدادوست با تأكيد بر اندك بودن تعداد سلامتكده‌ها در كل كشور و ارائه نوبت‌هاي چند ماهه با توجه به اقبال بسيار زياد مردم به استفاده از اين ظرفيت، گفت: در نظر نداريم خدمات طب سنتي تنها به واسطه فارغ‌التحصيلان طب سنتي ارائه شود؛ چراكه تعداد اين فارغ‌التحصيلان تا سال‌هاي سال به تعداد مورد نياز نخواهد رسيد، بلكه با هماهنگي دفتر حقوقي، درمان و آموزش وزارتخانه پيش‌نويس آيين‌نامه‌اي را با عنوان "آيين‌نامه ساماندهي ارائه‌دهندگان خدمات طب سنتي" آماده كرديم تا بتوانيم از ظرفيت پزشكان عمومي كشور براي ارائه اين خدمات استفاده كنيم كه در اين آيين‌نامه محدوده فعاليت‌ها مشخص شده و پزشكان عمومي فقط در آن محدوده مجاز به ارائه خدمات طب سنتي هستند.

برگزاري آزمون تعيين صلاحيت پزشكان براي ارائه خدمات طب سنتي

وي افزود: مقرر شد به منظور تأييد صلاحيت پزشكان عمومي براي ارائه خدمات طب سنتي، آزموني برگزار كنيم؛ موضوع برگزاري اين آزمون از دي ماه سال گذشته در جلسات دفتر تنقيح قوانين در دست بررسي است كه دو معاونت درمان و حقوقي اعلام موافقت كردند و چنانچه معاونت آموزشي ملاحظات خود را اعمال كند، قابليت ابلاغ را خواهد داشت و در سال جاري هم امكان برگزاري آن خواهد بود. پس از برگزاري آزمون و اعطاي گواهي‌نامه نيز با پزشكان ارائه‌دهنده خدمات طب سنتي كه در آزمون شركت نكرده و گواهي نداشته باشند، برخورد خواهد شد.

خدادوست با تأكيد بر لزوم برگزاري دوره‌هاي آموزشي تخصصي معتبر قبل از برگزاري، گفت: انجمن علمي طب سنتي به عنوان مرجع مورد تأييد برگزاري دوره‌هاي آموزشي طب سنتي، بسته‌هاي آموزشي مربوط را تهيه كرده و اين انجمن به محض ابلاغ آيين‌نامه، آمادگي آموزش را خواهد داشت.

عطاري‌ها، موضوع ديگر صحبت‌هاي معاون طب سنتي در جمع خبرنگاران بود؛ معاون طب سنتي در اين باره گفت: عطاري‌ها زير نظر صنف عطارها و سقط‌فروشان هستند و از وزارت صنعت، معدن و تجارت مجوز مي‌گيرند كه تنها، عرضه‌كننده گياه دارويي به صورت مفرده هستند و مجاز به تجويز دارو، معاينه بيمار و مواردي از اين قبيل نيستند و فروش دارو يا داروي سنتي تركيبي بي‌نام و نشان به هر عنوان در اين مراكز خلاف است.

وي افزود: جلساتي با وزارت صنعت، معدن و تجارت داشتيم و تأكيد كرديم كه خود صنف عطارها و سقط‌فروشان بايد در اين حوزه ورود كند؛ اما از جهت ديگر چون اين كار دخالت در حوزه سلامت محسوب مي‌شود، وزارت بهداشت هم از طريق معاونت غذا و دارو، معاونت درمان و معاونت بهداشتي نظارت خود را خواهد داشت و معاونت طب سنتي هم كه صرفاً در سطح ستاد تشكيل شده و نيروي انساني كافي براي نظارت ندارند، سياست‌ها را براي پيگيري توسط معاونت‌هاي درگير تعيين مي‌كند.

دخالت افراد غير پزشك در امور سلامت مردم، خلاف شرع، قانون و اخلاق است

معاون طب سنتي سپس با اشاره به برخي افراطي‌گري‌ها در طب سنتي كه بعضاً توسط خود پزشكان و با عدول از قوانين و قواعد مكتوب طب سنتي انجام مي‌شود، گفت: پزشكاني داريم كه براي هر شخصي با هر نوع بيماري و در هر زماني، تجويز حجامت مي‌كنند؛ درحالي‌كه چنين چيزي در هيچ‌يك از منابع طب سنتي نيامده و اين تخلف است.

وي افزود: برخي افراطي‌گري‌ها نيز توسط افراد غير پزشك انجام مي‌شود كه بر اساس قوانين ما كسي كه پايه پزشكي نداشته باشد و بخواهد دست به درمان بزند و در امور سلامت مردم دخالت كند، خلاف شرع، قانون و اخلاق عمل كرده و بر اساس قوانين جاري مملكت، متخلف است؛ چراكه هر چقدر هم حاذق باشند، چون طب رايج را نمي‌دانند، ممكن است آسيب‌رسان باشند.

خدادوست با بيان اينكه "اعتقاد ما اين است كه خدمات بايد به صورت ايمن و توسط افراد خبره ارائه شود"، به تدبير معاونت براي مقابله با افراد صاحب نفوذ و غير معتبر در حوزه طب سنتي اشاره كرد و گفت: تدبير ما برخورد ايجابي بوده و اين به معناي توسعه مراكز مجاز ارائه‌دهنده خدمات طب سنتي و مراكز مجاز ارائه‌دهنده فرآورده‌هاي طبيعي و سنتي است.

وي سپس گفت: ايجاد مراكز مجاز ارائه‌دهنده فرآورده‌هاي طبيعي و سنتي، از مصوبات سال قبل بوده كه بايد با همكاري سازمان غذا و دارو ايجاد شود و طبيعتاً با اين كار مردم خود به خود به سمت مراكز مجاز جلب مي‌شوند و مراكز غير مجاز نيز به سمتي مي‌روند كه خود را ارتقا دهند.

معاون طب سنتي با تأكيد بر نقش مثبت رسانه‌ها در افزايش آگاهي مردم،‌ گفت: عطار فقط عرضه‌كننده است و مردم بايد بدانند كه عطاران مجاز به مداخله در امر درمان نيستند؛ چراكه نمي‌دانند گياه تجويز شده، براي بيماري زمينه‌اي فرد چه مشكلي ايجاد خواهد كرد.